Κάτω η Τέχνη!

Οι επιλογές και άλλα ανέκδοτα.

Αφορμή γι αυτό το ποστ που εγκαινιάζει μία σειρά σημειωμάτων για το τι συμβαίνει εκεί έξω κι εδώ γύρω στάθηκε μία συνέντευξη του Ντέβιντ Κόνολι (μεταφραστή) στα Νέα. Είμαι μεταφράστρια και η ίδια. Γι αυτό. Με πείραξε, με έτσουξε, μου θύμισε και να 'μαι.

Έχω καταλήξει ότι ένας από τους λόγους για τους οποίους ζούμε πλέον αυτήν την κατάντια στην παιδεία, στην εκπαίδευση και μετέπειτα στην αγορά εργασίας είναι ότι στην Ελλάδα έχουμε εξορίσει την τέχνη από τη ζωή μας. Και μιλώ για τη γνωριμία με την τέχνη και την άσκηση της τέχνης.

Για την Παιδεία έχω σκοπό να γράψω κάποια ποστ προσεχώς, σήμερα όμως προτιμώ να επικεντρωθώ στον παραπάνω τομέα. Στα ελληνικά σχολεία, οτιδήποτε σχετίζεται με την τέχνη (μουσική, λογοτεχνία, εικαστικά, θέατρο, λαϊκή τέχνη κλπ) είναι ή ανύπαρκτο (ειδικά στις τελευταίες τάξεις), είτε αντιμετωπίζεται ως ο φτωχός συγγενής της υπόλοιπης διδακτέας ύλης, είτε (για την περίπτωση της λογοτεχνίας για παράδειγμα) περιορίζεται αυστηρά σε φιλολογίστικες φλυαρίες, αναζήτηση καλολογικών στοιχείων και άλλα τραγικά (για την ακρίβεια, οι άνθρωποι έχουν καταφέρει να κάνουν τα παιδιά να μισούν και να χλευάζουν μέχρι και τα αριστουργήματα της αττικής ποίησης, με την εμμονή τους στις εγκλίσεις της αρχαίας ελληνικής).

Επιπλέον, όποιο παιδί έχει κάποια κλίση σε κάποια τέχνη είτε δεν είναι εύκολο να ανακαλύψει αυτήν την κλίση γιατί δεν προβλέπεται από ...το πρόγραμμα των μαθημάτων, είτε αποθαρρύνεται να καλλιεργήσει την κλίση αυτή γιατί η τέχνη δεν "έχει λεφτά"... Η αλήθεια είναι βεβαίως ότι στην Ελλάδα είναι αδύνατο να ζήσεις αξιοπρεπώς ασκώντας μόνο την τέχνη σου. Γι αυτό και κανείς δεν σε ενημερώνει, από το σχολείο ήδη, ότι έχεις αυτή τη δυνατότητα (ακριβώς γιατί δεν την έχεις, βρε χαζό!).

Κανένας καθηγητής δεν θα προτρέψει έναν μαθητή που γράφει καλές αφηγηματικές εκθέσεις να ασχοληθεί με τη συγγραφή. Κανένας καθηγητής δεν θα προτρέψει έναν μαθητή που ζωγραφίζει καλά να γίνει σκιτσογράφος (καλά, για ζωγράφος, δεν το συζητώ καν). Κανένας δεν θα τον ενθαρρύνει, δεν θα παρακολουθήσει την πρόοδό του, δεν θα τον βοηθήσει δείχοντάς του άλλους δρόμους και άλλες δυνατότητες. Όλοι στο μονόδρομο του πανεπιστημίου, αν μπορούν. Αν δεν μπορούν ας γίνουν υδραυλικοί, σοβατζήδες, εργάτες. Δεν μας ενδιαφέρει. Θα επανέλθω στο θέμα του εκπαιδευτικού σχεδιασμού (χαχαχα) για την είσοδο της αγοράς εργασίας, όπως είπα και πιο πάνω, σε άλλα ποστ. Προς το παρόν ας κρατήσουμε ότι αν κάποιος μαθητής ενδιαφέρεται να ασχοληθεί με την τέχνη, όλα εναπόκεινται σε προσωπικές πρωτοβουλίες είτε των γονέων, είτε του ιδίου (εξαίρεση τα ελάχιστα μουσικά γυμνάσια της χώρας...). Εναπόκειται λοιπόν στον καθένα χωριστά να ανακαλύψει την κλίση του, να ασκηθεί, να διαβάσει, να ενημερωθεί, να προχωρήσει, να τα παρατήσει, να επιμείνει, να κάνει ό,τι γουστάρει τέλος πάντων, αλλά μόνος του.

Ας πούμε κάτι άλλο τώρα. Για ποιο λόγο σχεδόν όλοι οι καθηγητές άνω των σαράντα, οι δημόσιοι υπάλληλοι, οι ιδιωτικοί υπάλληλοι, οι γιατροί κλπ (όλος ο κόσμος κι ο ντουνιάς δηλαδή) είναι μονίμως δυσαρεστημένοι και όλοι γκρινιάζουν αφόρητα από το πρωί ως το βράδυ; Η απάντηση είναι απλή: γιατί δεν αγαπούν αυτό που κάνουν. Οι μισοί καθηγητές έγιναν καθηγητές και μπήκαν στα σχολεία ως επαγγελματική εξασφάλιση (μήνας μπαίνει, μήνας βγαίνει, θα 'χω το μηνιάτικό μου...), το ίδιο και οι δημόσιοι υπάλληλοι, το ίδιο και όσοι ασχολούνται με άσχετες δουλειές για βιοπορισμό. Ακόμα κι αν κάποιοι ξεκινούν με σκοπό να δουλέψουν πολύ, να προσφέρουν υπηρεσίες, γνώση, τα πάντα, πολύ σύντομα εξαχρειώνονται (κι εξαγριώνονται) από το ίδιο το σύστημα. Βλέπω τους γιατρούς στα νοσοκομεία με τις τρελές εφημερείες και αναρωτιέμαι πότε θα βγει ο πρώτος φρικαρισμένος με το νυστέρι και θα πετσοκόψει τους αναξιοπαθούντες που περιμένουν να εξεταστούν στα εξωτερικά ιατρεία.

Ας πούμε τώρα και κάτι τρίτο, πριν επιχειρήσουμε να συνδέσουμε όλα τα παραπάνω. Η τέχνη είναι προσωπική υπόθεση. Άλλος μπορεί να θέλει να παίζει φλάουτο, άλλος να κάνει ταινίες, άλλος να φωτογραφίζει (όχι γάμους και βαφτίσεις ή τουλάχιστον όχι μόνο) και άλλος να πλέκει καλάθια ή στίχους. Η τέχνη που διάλεξα εγώ ήταν η μετάφραση. Τώρα γιατί τη θεωρώ τέχνη είναι όπως είπα, προσωπική υπόθεση. Ξεκίνησα το 1995 χωρίς να γνωρίζω κανέναν.

Συνεχίζεται επί προσωπικού στο επόμενο ποστ.